Duygu Odaklı Terapi/ Emotional Focused Therapy (EFT), özellikle ilişki sorunlarını çözmeye yönelik geliştirilmiş bir terapi yöntemidir. 1980’lerde Klinik Psikolog Susan Johnson ve ekibi tarafından Bağlanma Teorisine dayandırılarak geliştirilmiştir. Duygu Odaklı Çift Terapisine göre ilişkilerinde sıkıntı yaşayan çiftler, olumsuz döngülerde sıkışıp kalırlar. (Örn: Eşim beni eleştirdikçe, ben kendimi geri çekiyorum; ben kendimi geri çektikçe de, eşim beni daha çok eleştiriyor.) Böyle durumlarda terapistin birincil görevi, çiftlerin içinde bulundukları olumsuz döngüleri ve bu döngüye sebep olan öfke, korku, çaresizlik ve kırgınlık gibi temel duyguları fark etmelerini sağlamaktır. Bir sonraki düzeyde ise, terapist, çiftlerin bu duyguları birbirleriyle açık bir şekilde paylaşmalarına ve işlevsel davranış kalıpları geliştirmelerine yardımcı olur.
EFT, çiftlerin duygusal tepkilerini yeniden yapılandırmayı, ilişki dinamiklerini iyileştirmeyi ve güvenli bir bağ kurmayı amaçlar.
Temelleri
EFT, Bağlanma Teorisine dayanır; bu teori, insanların duygusal bağlılık ve güven ihtiyacını temel alır. Terapinin ana prensipleri şunlardır:
- Duygusal Tepkilerin Anlaşılması ve Yeniden Yapılandırılması: EFT, bireylerin ve çiftlerin yaşadıkları duygusal deneyimleri daha iyi anlamalarına yardımcı olur. Bu anlayış, mevcut duygusal tepkileri yeniden yapılandırarak, daha sağlıklı iletişim ve etkileşim yolları geliştirilmesini sağlar.
- İlişki Dinamiklerinin Değiştirilmesi: Çiftlerin ilişkilerindeki otomatik ve olumsuz etkileşim döngülerini tanımlar ve bu döngüleri daha olumlu hale getirmek için stratejiler geliştirir. İlişkiyi iyileştirmek için tarafların ilk bakışta görünmeyen duygularına ve bağlanma ihtiyaçlarına odaklanır. Bu duyguların ve karşılanmayan ihtiyaçların ifade edilip duyulmasını hedefler.
- Güvenli Bağ Oluşturma: EFT, çiftler arasında güvenli ve destekleyici bir bağ oluşturmayı hedefler. Bu, duygusal yakınlık ve güven duygusunu artırarak ilişkilerde daha sağlam bir temel sağlar.
Amaçları
- Duygusal İfade ve Anlayışı Artırmak: Çiftlerin ve bireylerin, kendi ve partnerlerinin duygusal ihtiyaçlarını ve tepkilerini daha iyi anlamalarını sağlamak.
- Olumsuz İletişim Kalıplarını Değiştirmek: İlişkilerde sıkça karşılaşılan negatif döngüleri kırmak ve çiftlerin daha yapıcı etkileşimler geliştirmelerine yardımcı olmak.
- Güvenli ve Destekleyici Bağ Kurmak: Çiftler arasında duygusal olarak güvenli bir bağ oluşturmak ve bu bağın sürekliliğini sağlamak.
Uygulama Alanları
Kuram Çift Terapisi üzerine başlayıp derin bir araştırma ve uygulama sonrasında birey ve aileler ile de çalışılmaya başlanmıştır.
- Çift Terapisi: Çiftler arasındaki ilişki sorunlarını ele almak ve duygusal bağlarını güçlendirmek için kullanılır.
- Aile Terapisi: Aile içindeki dinamikleri iyileştirmek, aile üyeleri arasındaki ilişkileri güçlendirmek ve duygusal bağları kuvvetlendirmek için uygulanır.
- Bireysel Terapi: Bireylerin duygusal zorlukları ve içsel çatışmaları yönetmelerine yardımcı olur, kişisel gelişimlerini destekler.
- Tüm dünyada birçok özel ve hastane kliniği ile üniversite eğitim merkezinde; birçok farklı kültürel grupla da kullanılmaktadır. Ayrıca depresyon, travma sonrası stres bozukluğu ve kronik hastalık sorunlarının tedavisinde de etkili olduğu bulunmuştur.
Güçlü Yanları
EFT’nin güçlü yanları, onun neden etkili bir terapi yöntemi olduğunu açıklar:
- Duygusal Derinlik: EFT, duygusal tepkilere derinlemesine odaklanır, bu da terapinin daha içsel ve anlamlı bir değişim sağlamasına olanak tanır.
- Bağlanma Teorisi: Bağlanma Teorisine dayalı olması, terapinin bireylerin ve çiftlerin duygusal ihtiyaçlarına odaklanmasını ve ilişkilerdeki temel problemleri hedef almasını sağlar.
- İlişki Dinamiklerini İyileştirme: EFT, çiftlerin ilişki dinamiklerini değiştirme konusunda güçlü bir yaklaşımdır ve otomatik olumsuz etkileşim kalıplarını kırma konusunda etkilidir.
- Bilimsel Destek: EFT, birçok bilimsel çalışma ve araştırma ile desteklenmiştir, bu da yönteminin etkinliğini ve güvenilirliğini artırır.
- İşbirliği ve Sistemik Müdahale: Deneyimsel teknikleri, yapılandırılmış sistemik müdahaleler ile birleştirerek danışanlarla işbirlikçi ve saygılı bir tutum içerisinde uygulanır.
- Değişim stratejileri ve müdahaleleri nettir.
- 20 yılı aşkın ampirik araştırma tarafından onaylanmıştır. Değişim süreçleri ve nedenleri üzerine araştırmalar da bulunmaktadır.
Etkililik Oranları
- Yüksek Başarı Oranı: Araştırmalar, EFT’nin çift terapisi alanında yüksek bir başarı oranına sahip olduğunu göstermektedir. Çiftlerin çoğu, terapinin sonunda ilişkilerinde belirgin bir iyileşme yaşadıklarını bildirmiştir. Duygu Odaklı Çift Terapisi son on beş yıl içinde rafine edilmiş ve terapinin olumlu etkileri birçok araştırmayla kanıtlanmıştır. Araştırmalar, çiftlerin %90’ında sorunlarının azaldığını, %70-75 inde ise sorunlarının ortadan kalktığını göstermektedir.
- Kalıcı Değişim: EFT, sadece geçici çözümler sunmakla kalmaz, aynı zamanda çiftlerin ilişkilerinde uzun süreli ve kalıcı değişimlerin sağlanmasına yardımcı olur.
- Geniş Uygulama: EFT, farklı türdeki ilişkiler ve bireyler için etkili olabilen bir terapi yöntemidir. Hem çiftler hem de aile terapisi için geniş bir uygulama yelpazesi sunar.
Sonuç
Duygu Odaklı Terapi, duygusal tepkilere odaklanarak ilişkisel sorunları derinlemesine ele alır ve çiftler arasında güvenli, destekleyici bir bağ kurmayı amaçlar. Bağlanma Teorisi’ne dayanarak, EFT, ilişkilerdeki olumsuz dinamikleri değiştirme ve daha sağlıklı iletişim yolları geliştirme konusunda etkili bir yaklaşım sunar. Güçlü yanları ve yüksek etkililik oranları, EFT’yi ilişkisel problemler için etkili ve bilimsel olarak desteklenen bir terapi yöntemi yapmaktadır.
——–
Duygu Odaklı Terapi (EFT) ile ilgili etkililik oranlarını araştırmak isteyenler için bazı temel kaynaklar ve Johnson’ın makaleleri başta olmak üzere referanslar aşağıda belirtilmiştir. Bu kaynaklar, EFT’nin etkinliğini, uygulama alanlarını ve terapötik başarı oranlarını inceleyen önemli çalışmalardır.
- Susan Johnson’ın Eserleri:
- “Hold Me Tight: Seven Conversations for a Lifetime of Love” – Susan Johnson’ın bu kitabı, EFT’nin temel prensiplerini ve uygulama yöntemlerini geniş bir okuyucu kitlesine anlatır.
- “The Practice of Emotionally Focused Couple Therapy: Creating Connection” – Susan Johnson’ın bu eseri, EFT’nin klinik pratiği ve terapötik yaklaşımları hakkında derinlemesine bilgi sağlar.
- Bilimsel Makaleler:
- Johnson, S. M., & Greenberg, L. S. (1988). “Emotionally focused therapy for couples.” – EFT’nin temel teorik çerçevesini ve terapötik yaklaşımlarını içeren önemli bir çalışma.
- Johnson, S. M., & Whiffen, V. E. (2003). “Attachment processes in couple and family therapy.” – Bağlanma teorisinin EFT üzerindeki etkilerini ve bu teorinin çift terapisi üzerindeki uygulamalarını inceler.
- Araştırma ve İnceleme Makaleleri:
- “Emotionally Focused Therapy: A Comprehensive Review” – Bu makale, EFT’nin bilimsel literatürünü, uygulama alanlarını ve etkinliğini gözden geçirir. Genellikle çeşitli dergilerde ve veri tabanlarında bulunabilir.
- “The Efficacy of Emotionally Focused Therapy for Couples: A Meta-Analysis” – EFT’nin etkiliğine dair meta-analizler içeren bu çalışma, çeşitli klinik çalışmaların bulgularını bir araya getirir ve terapinin genel etkililik oranlarını değerlendirir.
- Dergiler ve Veritabanları:
- Journal of Marital and Family Therapy – EFT üzerine yayımlanan birçok çalışmaya ve makaleye ev sahipliği yapar.
- Family Process – EFT’nin uygulama sonuçlarını ve etkilerini inceleyen makaleleri içerir.
- PsycINFO ve PubMed – Bu veri tabanlarında EFT ile ilgili çok sayıda araştırma makalesine erişim sağlayabilirsiniz. Arama yaparken anahtar kelimeler olarak “Emotionally Focused Therapy”, “Susan Johnson”, ve “Couple Therapy” kullanabilirsiniz.
- EFT Araştırma Grupları ve Kuruluşları:
- International Centre for Excellence in Emotionally Focused Therapy (ICEEFT) – EFT hakkında güncel araştırmalar, kaynaklar ve eğitim materyallerine erişim sağlayabilirsiniz. ICEEFT Resmi Web Sitesi
- Duygu Odaklı Birey, Çift ve Aile Terapileri Derneği. https://docat.org/
